Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+

Tembang Pangkur: Pitutur, Watak, Guru Lagu, lan Tuladha

Baca di App
Lihat Foto
Kompas.com/ElizaNavianaDamayanti
Ilustrasi tembang pangkur
|
Editor: Serafica Gischa

KOMPAS.com -  Tembang pangkur yaiku salah sijine saka jenis tembang macapat. Tembang pangkur yaiku saka tembung “mungkur” artine mundur utawa lunga.

Tembang macapat pangkur isine nasihat-nasihat kanggo generasi mudha, supaya mungkur saka babagan kadonyan

Ayo sinau tembang pangkur!

Isine tembang pangkur

Isine tembang pangkur, yaiku:

Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+

Kang dicritakake lumantar tembang pangkur yaiku kabecikan kanggoning wong urip. Tumindak ala lan becik kudu dingerteni, anggatekake adat utawa pakulinan lan prenatan. Tata krama tansah diudi lan ditindakake awan lan wengi.

Pitutur luhur tembang pangkur

Pitutur luhur tembang pangkur, yaiku:

Dadi uwong kudu duwe tata krama, tumindhak sing becik kanthi nggatekake adat utawa pakulinan lan prenatan

Baca juga: 11 Tembang Macapat: Arti, Guru Gatra, Guru Wilangan, dan Guru Lagu

Watak tembang pangkur

Watak tembang pangkur, yaiku:

Guru tembang pangkur 

Beberapa guru tembang pangkur, yaitu: 

Guru gatra tembang pangkur, yaiku Guru gatra pangkur ana 7 baris ing saben larik

Guru wilangan tembang pangkur, adalah Guru wilangan tembang pangkur (8, 11, 8, 7, 12, 8, 8). Tegese, baris sepisan ana 8 suku kata, baris kaping loro ana 11 suku kata, uga sateruse.

Guru lagu tembang pangkur, yaiku Guru lagu tembang pangkur (a, i, u, a, u, a, i). Tegese, baris sepisan pungkasan huruf vokale a, baris kaping loro pungkasan huruf vokale i, uga sateruse.

Tuladha tembang pangkur 1

Sekar Pangkur kang Winarna,
Lelabuhan kang kangge wong aurip,
Ala lan becik punika,
Prayoga kawruhana,
Adat waton punika dipun kadulu,
Miwah ingkang tatakrama,
Den kaesthi siyang ratri

Baca juga: Makna Filosofis Tembang Dolanan Ilir-Ilir

Artinya:

Tembang Pangkur yang diceritakan,
Pengabdian yang berguna untuk orang hidup,
Jelek dan baik itu,
Sebaiknya kamu ketahui,
Adat istiadat itu hendaknya dilaksanakan,
Juga yang berupa tata krama,
Dilaksanakan siang dan malam.

Tuladha tembang pangkur 2 

Mingkar-mingkuring angkara,
Akarana karenan mardi siwi,
Sinawung resmining kidung,
Sinuba sinukarta,
Mrih kertarto, pakartining ngelmu luhung,
Kang tumrap neng tanah Jawi,
Agama-ageming aji.

Baca juga: Pitutur Tembang Dolanan Menthog-Menthog

Artinya:

Disingkur oleh angkara,
Oleh karena puas dengan anak didik,
Dihiasi nyanyian yang resmi,
Disambut diselamatkan,
Agar selamat, budi pekerti ilmu luhur,
Bagi orang tanah Jawa,
Agama adalah pedomannya.

 

Referensi:

Dapatkan update berita pilihan dan breaking news setiap hari dari Kompas.com. Mari bergabung di Grup Telegram "Kompas.com News Update", caranya klik link https://t.me/kompascomupdate, kemudian join. Anda harus install aplikasi Telegram terlebih dulu di ponsel.


Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+
Tag

Artikel Terkait

Artikel berhasil disimpan
Lihat
Artikel berhasil dihapus dari list yang disimpan
Oke
Artikel tersimpan di list yang disukai
Lihat
Artikel dihapus dari list yang disukai
Oke
Artikel dihapus dari list yang disukai
Oke
Baca berita tanpa iklan. Gabung Kompas.com+

Kompas.com Play

Lihat Semua

Terpopuler
Terkini
Lihat Semua
Jelajahi